Szampan (Champagne) powszechnie znany i uwielbiany na całym świecie. Wszyscy się nim zachwycają i go kochają. Zawsze towarzyszy przy wszystkich ważnych okazjach w życiu. Szampan jest „crème de la crème” wśród win. Napojem bogów. Synonimem sukcesu i bogactwa.
Z kolei jego skromny kuzyn Crémant niestety nie może liczyć na takie uznanie. A to wielka szkoda! Bo jest bardzo przyzwoitym i jakościowym winem!
W tym wpisie przedstawię Wam jaka jest zasadnicza różnica pomiędzy tymi dwoma winami z bombelkami. I mam nadzieję, że po przeczytaniu zmienicie zdanie co do Crémant!
Jego Wysokość Szampan!
Aby nazwać szampan szampanem musi on spełnić kilka bardzo ważnych kryteriów:
- winogrona MUSZĄ być w regionie Szampanii we Francji – warunek absolutny! Tutaj we Francji traktuje się bardzo poważnie apelacje win!
- jest on robiony tylko i WYŁĄCZNIE z trzech odmian winogron; le pinot noir, le pinot meunier i le chardonnay
- wyciskanie soku z winogron może odbyć się TYLKO DWA RAZY. Nawet jeśli można by było pozyskać kilkadziesiąt litrów więcej to jednak jest on już traktowany jako „odpad”. Pierwsze wyciskanie jest to które się traktuję jako to najlepsze. Oj tak tak! Jest kilka kategorii szampana. Nie każdy szampan jest Szampanem pisanym przez duże „S”
- każda butelka szampana musi pozostać minimum 15 miesięcy w piwnicy aby mogła ona być sprzedana
- z kolei każda butelka szampana oznaczona rocznikiem musi pozostać minimum 3 lata w piwnicy, aby mogła ona być sprzedana. Tak, tutaj rocznik jest ważny, ale tylko i wyłącznie by zaznaczyć wyjątkowość. Nie wszystkie szampany są oznaczone rocznikiem, tak jak we wszystkich szanujących się winach czerwonych czy słodkich białych winach.
Procedura tworzenia szampana
Tworzenie szampana wiążę się z bardzo precyzyjną metodą jego tworzenia. Nazywa się ona la méthode champenoise. Różni się ona bardzo od tworzenia wina czerwonego czy białego.
- 1. Wyciskanie soku z winogron (Le pressurage des raisins) Kiście winogron muszą być całe, co oznacza, że winobranie w Szampanii odbywa się zawsze ręcznie. Od razu po winobraniu w ciągu kilku godzin wszystkie winogrona muszą być wyciśnięte tak jak napisałam powyżej – nie więcej niż dwa razy. Pierwsze wyciśnięcie jest uważane za najlepsze. Z 160 kg winogron uzyskujemy jakieś 102 litrów soku
- 2. Fermentacja: robienie wina. Inaczej też nazywana Pierwsza fermentacja (La fermentation alcoolique : faire du vin) Ta pierwsza fermentacja odbywa się w zbiornikach, czasem w beczkach umożliwia uzyskanie win spokojnych, zwanych winami bazowymi – des vins tranquilles, appelés vins de base
- 3. Łączenie: tworzenie jednej próbki z kilku różnych win. (L’assemblage : composer une cuvée à partir de vins différents) Etap bardzo ważny w którym szefowie winnic „les chefs de cave” muszą opanować sztukę łączenia win. Łączą wina z różnych roczników, odmian winogron tak by stworzyć „to połączenie” najwyższej jakości lepsze aniżeli każde z win, które ją tworzą.
- 4. Tworzenie / prowokowanie piany (Le tirage : provoquer la prise de mousse en bouteille) Aby spowodować pienienie, do butelki dodaje się mieszankę; cukru i drożdży. Pod działaniem drożdży dodane cukry fermentują i wydzielają dwutlenek węgla, który rozpuszcza się w winie i który po otwarciu tworzy bąbelki.
- 5. Starzenie się wina (Le vieillissement : obtenir un champagne complexe) Wino zamknięte w butelce spoczywa w piwnicy. Zgodnie z przepisami taka butelka musi przeleżeć co najmniej 15 miesięcy w przypadku szampanów nie rocznikowych czyli takich którym nie nadaje się roku. A tym którym nadaję się rok minimum 3 lat. W przypadku Crémant minimalny „odpoczynek” w piwnicy wynosi tylko 9 miesięcy.
- 6. Obrócenie butelki szyjką ku dołowi. (Le remuage : faciliter l’évacuation du dépôt) Butelki są następnie przechylane szyjką w dół tak aby martwe drożdże od drugiej fermentacji mogły w niej opaść.
- 7. Oczyszczanie i dawkowanie: procedura nadająca szampanowi jego mniej lub bardziej ożywiony charakter (Le dégorgement et le dosage : donner au champagne son caractère plus ou moins vif) Podczas tej procedury odkorkowuje się butelkę by w ten sposób pozbyć się martwych drożdży, które osadziły się w szyjce butelki. Następnie to co uleciało zastępuje się mniej lub bardziej słodkim winem – un vin plus ou moins sucré, appelé liqueur d’expédition ou liqueur de dosage. I właściwie szampan gotowy! Wystarczy go raz jeszcze zakorkować, nakleić etykietkę i voila 🙂
Zasadnicza różnica pomiędzy szampanem a Crémant
I tak jak już wiecie jakie są etapy tworzenia szampana, to pora by Wam powiedzieć jaka jest zasadnicza różnica pomiędzy szampanem i crémant.
W crémant nie ma tego etapu jakim jest – łączenie: tworzenie jednej próbki z kilku różnych win. (L’assemblage : composer une cuvée à partir de vins différents). Co oznacza, że Crémant tworzy się bez łączenia innych win i innych roczników a z tych winogron, które zostały zebrane podczas tegorocznego winobrania.
Z reguły crémant jest tworzony tylko z jednej odmiany winogron chardonny tak jak np; szampan Salon 🙂 O którym pisałam tutaj .
Największym producentem crémant jest Alzcja co daje Crémant d’Alsace. Ale też są inne regiony Francji, które tworzą crémant czyli mamy
- Crémant de Bourgone
- Crémant de Jura
- Crémant de Savoie
- Crémant de Limoux
- Crémant de Bordeaux
- Crémant de Loire
Wyprodukowanie szampana wiąże się też ze znacznie większymi kosztami; fakt gromadzenia, magazynowania wiele roczników wina, by stworzyć to jedno. Z kolei crémant sprzedaje się z reguły od razu. Po 9 miesiącach obowiązkowego leżakowania w cave.
Cena szampana jest z reguły dwa razy wyższa aniżeli od crémant. Oczywiście mówię o tych szampanach, które są powszechnie dostępne. Bo są i takie które są zarezerwowane tylko dla „wybranych”…
Osobiście uważam, że nie ma sensu snobować się na szampany. Bo założę się, że jeśli zrobiłabym „ślep test” – test à l’aveugle czyli taki w którym zasłania się etykietę wina. Wielu mogło by uznać crémant za szampana a szampana za crémant 🙂
Kupując szampana nie tyle kupujemy wino, ale prestiż, autorytet, cześć kultury francuskiej czy nawet jej dziedzictwa narodowego. A za takie rzeczy w szczególności za prestiż płaci się więcej. Crémant choć nie ma tego wszystkiego, to bez problemu w smaku i jakości dorównuje szampanowi. A nawet czasem go przewyższa. Bo jeśli miałabym Wam dać radę to znacznie lepiej jest kupić crémant aniżeli taniego szampana.
Życzę Wam miłej degustacji. I pamiętajcie! W degustacji wina, nie chodzi by się nim upijać! Tu chodzi o wyrobienie sobie smaku!
